Przepisy KPC regulują m.in. tryb i sposób dochodzenia roszczeń przez sądami powszechnymi i Sądem Najwyższym. W wielu przypadkach, decydując się na wszczęcie postępowania sądowego, możliwy jest wybór rodzaju postępowania sądowego, w którym sprawa ma być rozpoznana. Od 2010 r. możliwe jest wniesienie pozwu do e-sądu w postępowaniu elektronicznym, zwanym elektronicznym postępowaniem upominawczym (EPU).
Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje związane z wszczęciem, przebiegiem i zakończeniem postępowania przed e-sądem.
Z tego wpisu dowiesz się m.in.:
Co to jest Elektroniczne Postępowanie Upominawcze (EPU)?
Jakich roszczeń możesz dochodzić w EPU?
Jak wnieść pozew w EPU?
Jaki jest termin wniesienia pozwu w EPU?
Czy w EPU sąd przeprowadza rozprawę, przesłuchuje strony i świadków, wyznacza biegłego?
Jak kończy się EPU?
Ile kosztuje rozpoznanie sprawy w EPU?
Co to jest Elektroniczne Postępowanie Upominawcze
Elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU) to jedno z tzw. postępowań odrębnych, uregulowanych w kodeksie postępowania cywilnego (KPC). Specyfika tego postępowania polega na tym, że przebiega ono w całości online - w żadnym wypadku strony postępowania nie muszą pojawić się w sądzie. Korespondencja z sądem odbywa się w formie elektronicznej (częściowo także w tradycyjnej - dotyczy to tylko niektórych rodzajów czynności), a wszelkie działania sądu, sędziego przewodniczącego czy też referendarza sądowego utrwalane są w systemie elektronicznym sądu. Strony postępowania mają dostęp do tego systemu, gdzie na bieżąco mogą sprawdzać aktualny status prowadzonej sprawy.
Rodzaje roszczeń, jakie mogą być dochodzone w EPU
W postępowaniu elektronicznym można dochodzić jedynie roszczeń pieniężnych, czyli określonej sumy pieniężnej wynikającej z jakiegoś stosunku prawnego (np. umowy). W konsekwencji, jeśli spór dotyczy wydania rzeczy, ustalenia treści umowy itp., należy wybrać inny rodzaj postępowania, właściwy ze względu na przedmiot sporu.
Dodatkowy warunek dochodzenia roszczeń w EPU dotyczy kwestii doręczenia nakazu zapłaty. Sprawa zostanie rozpoznana w EPU, jeśli nakaz zapłaty może być doręczony na terenie Polski. Jeśli nie będzie to możliwe, ponieważ pozwany ma siedzibę lub miejsce zamieszkania za granicą, postępowanie zostanie umorzone (zakończy się).
Wymagania dotyczące pozwu w EPU
Pozew powinien zawierać:
dowody na poparcie twierdzeń zawartych w pozwie,
w przypadku pozwanych będących osobami fizycznymi - numer PESEL lub NIP,
w przypadku przedsiębiorców - numer KRS (dotyczy podmiotów wpisanych do rejestru sądowego, np. spółek prawa handlowego) lub numer w innym właściwym rejestrze (np. ewidencji działalności gospodarczej CEIDG),
uzasadnienie roszczenia.
Co istotne, do pozwu nie trzeba dołączać dowodów (np. umowy, faktury, wezwania do zapłaty itp.). Sprawa zostanie rozstrzygnięta jedynie na podstawie oświadczeń zawartych w pozwie. Konieczne jest jednak wskazanie źródła roszczenia. Przykładowo, jeśli roszczenie dotyczy należności wynikającej z umowy, w uzasadnieniu należy podać datę jej zawarcia, formę (ustnie, na piśmie, w formie aktu notarialnego itp.), jej rodzaj/nazwę (np. umowa sprzedaży, zlecenia itp.) oraz termin, w którym strony miały spełnić swoje świadczenia.
Należy pamiętać, że w przypadku nieprawidłowego oznaczenia danych dotyczących numeru PESEL, KRS, CEIDG lub NIP sąd może nałożyć na powoda lub jego pełnomocnika grzywnę, jeśli działali oni w złej wierze lub nie zachowali należytej staranności.
Sposób wniesienia pozwu
Pozew w EPU może wnieść powód lub jego pełnomocnik. Złożenie pozwu będzie możliwe po uprzedniej rejestracji w systemie elektronicznym sądu i aktywowaniu konta użytkownika. Więcej informacji w tym zakresie można znaleźć na stronie e-sądu https://www.e-sad.gov.pl/
Należy pamiętać, że pozew wnosi się wyłącznie w formie elektronicznej, za pośrednictwem systemu elektronicznego e-sądu. Jeśli pozew zostanie przygotowany na piśmie i wysłany do e-sądu, nie wywoła on żadnych skutków prawnych.
Termin wniesienia pozwu w EPU
Przed e-sądem można dochodzić roszczeń, które stały się wymagalne w okresie 3 lat przed dniem wniesienia pozwu. Przyjmuje się, że roszczenie jest wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione przez dłużnika na rzecz wierzyciela. Chodzi więc o dzień, w którym wierzyciel/powód może domagać się od dłużnika jego spełnienia. Należy pamiętać, że jeśli termin spełnienia świadczenia nie został oznaczony w umowie, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Przykład
Strony zawarły umowę zlecenia, jednak w jej treści nie określiły terminu zapłaty wynagrodzenia. Zleceniobiorca wykonał umowę w terminie, jednak nie otrzymał uzgodnionego w umowie wynagrodzenia. W takim przypadku, zleceniobiorca powinien wezwać zleceniodawcę do zapłaty wynagrodzenia, wyznaczając jednocześnie termin (np. 7 dni) na zapłatę wynagrodzenia, liczony od daty doręczenia wezwania. Jeśli zleceniodawca otrzyma to wezwanie i mimo tego nie zapłaci wynagrodzenia w terminie w nim określonym, roszczenie zleceniobiorcy stanie się wymagalne 8 dnia od daty otrzymania wezwania przez zleceniodawcę.
Przebieg postępowania
Postępowanie przed e-sądem prowadzone jest za pośrednictwem systemu elektronicznego, do którego dostęp mają strony postępowania i e-sąd. Akta sprawy prowadzone są w postaci elektronicznej. Strony mają do nich pełny dostęp (poprzez system elektroniczny e-sądu), z możliwością wydruku przeglądanych dokumentów.
Korespondencja pomiędzy powodem a e-sądem w całości prowadzona jest elektronicznie. Dotyczy to w szczególności pozwu, jak również rozstrzygnięć wydawanych przez e-sąd (nakaz zapłaty, postanowienie, zarządzenie).
Pozwany, po otrzymaniu nakazu zapłaty i pozwu, ma wybór, czy chce komunikować się z e-sądem elektronicznie, czy też tradycyjnie (za pośrednictwem poczty).
Po wniesieniu pozwu e-sąd wydaje nakaz zapłaty, jeśli pozew spełnia określone powyżej wymogi i powód uiścił opłatę sądową. Nakaz zapłaty wraz z odpisem pozwu doręcza się pozwanemu pocztą wraz z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia sprzeciwu oraz możliwości wyboru sposobu komunikowania się z e-sądem. Jeśli pozwany po otrzymaniu nakazu zapłaty wniesie sprzeciw, wówczas nakaz zapłaty traci moc w zakresie, w jakim został zaskarżony. Oznacza to, że dopuszczalne jest również wniesienie sprzeciwu co do części roszczenia objętego pozwem.
Przykład
Powód w pozwie żądał zapłaty kwoty 32.000 zł. Po otrzymaniu nakazu zapłaty pozwany złożył sprzeciw, wskazując, że roszczenie powoda jest nienależne w zakresie przekraczającym kwotę 18.000 zł. W konsekwencji, nakaz zapłaty uprawomocni się co do kwoty 18.000 zł, a w pozostałym zakresie utraci moc. Pozostałej kwoty w wysokości 14.000 zł powód będzie mógł dochodzić w innym postępowaniu.
Podobnie jak w przypadku pozwu do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się dowodów. Wystarczy, że pozwany zaneguje zasadność żądań powoda.
Jeśli pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w całości e-sąd umarza postępowanie. Taka sytuacja nie zamyka oczywiście powodowi możliwości domagania się spełnienia jego roszczenia. W dalszym ciągu będzie on uprawniony do złożenia pozwu w innym trybie postępowania sądowego. Jeśli nowy pozew zostanie złożony w odpowiednim terminie, istnieje możliwość zaliczenia dotychczas poniesionych przez powoda kosztów w EPU na poczet nowego postępowania (bliższe informacje w tym zakresie poniżej, w części dotyczącej kosztów postępowania przed e-sądem).
Postępowanie dowodowe
W EPU nie przeprowadza się postępowania dowodowego. E-sąd nie przesłuchuje stron ani świadków, nie wyznacza biegłego e celu sporządzenia opinii itp. Rozstrzygnięcie e-sądu opiera się wyłącznie na treści pozwu i ewentualnie sprzeciwu od nakazu zapłaty. Wszelkie czynności sąd podejmuje na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron).
Zakończenie postępowania
Jeśli pozwany nie wniósł sprzeciwu nakaz zapłaty uprawomocnia się. Niezwłocznie po uprawomocnieniu się e-sąd nadaje nakazowi klauzulę wykonalności z urzędu. Oznacza to, że powód nie musi składać dodatkowego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Należy pamiętać, że w EPU prawomocny nakaz zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności nie jest doręczany powodowi. Taki nakaz zapłaty, stanowiący podstawę do skierowania sprawy do komornika i wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jest zapisany jedynie w systemie elektronicznym e-sądu.
W przypadku, gdy pozew nie może zostać doręczony pozwanemu na terenie Polski, a także gdy pozwany wniesie sprzeciw od nakazu zapłaty, e-sąd wydaje postanowienie o umorzeniu, stanowiące formalne potwierdzenie zakończenia postępowania.
Koszty postępowania przed e-sądem
Pozew wniesiony w EPU wymaga uiszczenia tzw. opłaty sądowej. Wynika to z ogólnej zasady, zgodnie z którą do uiszczenia opłaty sądowej obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie.
W sprawach o roszczenia pieniężne wysokość opłaty sądowej ustalana jest w oparciu o wartość przedmiotu sporu, czyli kwotę roszczenia wskazaną przez powoda w pozwie. W każdym przypadku opłata sądowa nie może być niższa niż 30 zł.
Aktualna wysokość opłat sądowych w EPU wynosi (w zależności od wartości przedmiotu sporu):
roszczenia do 500 zł - 30 zł,
roszczenia od 501 zł do 1.500 zł - 30 zł,
roszczenia od 1.501 zł do 4.000 zł - 50 zł,
roszczenia od 4.001 zł do 7.500 zł - 100 zł,
roszczenia od 7.501 zł do 10.000 zł - 125 zł,
roszczenia od 10.001 zł do 15.000 zł - 188 zł,
roszczenia od 15.001 zł do 20.000 zł - 250 zł,
roszczenia powyżej 20.000 zł - 1/4 z 5% wartości przedmiotu sporu.
Przykład
jeśli wartość przedmiotu sporu - czyli roszczenia dochodzonego przez powoda w EPU - wynosi 22.000 zł, konieczne będzie uiszczenie opłaty w wysokości 275 zł [1/4 x 1.100 zł (5% x 22.000 zł)].
Co istotne, w przypadku umorzenia postępowania przed e-sądem, uiszczoną opłatę od pozwu w EPU zalicza się na poczet opłaty od nowo wniesionego pozwu w innym trybie. W praktyce oznacza, że jeśli po wniesieniu sprzeciwu przez pozwanego i zakończeniu postępowania przed e-sądem powód zdecyduje się dochodzić swoich roszczeń w innym postępowaniu (np. postępowaniu zwykłym lub upominawczym), będzie musiał dopłacić jedynie różnicę w wysokości opłaty sądowej. Aby tak się stało, pozew musi być jednak złożony najpóźniej w terminie 3 miesięcy od daty wydania postanowienia o umorzeniu EPU.
Przykład
Powód domagał się przed e-sądem zapłaty 50.000 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia wynikającego z umowy. W związku z wszczęciem postępowania w EPU uiścił opłatę sądową w wysokości 625 zł. Pozwany wniósł sprzeciw i w konsekwencji e-sąd umorzył postępowanie. Powód, w terminie 2 miesięcy od daty postanowienia o umorzeniu EPU wniósł nowy pozew, o to samo roszczenie, tym razem domagając się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Wysokość opłaty sądowej wyniesie 2.500 zł (5% z 50.000 zł). W takim przypadku powód jest uprawniony do żądania zaliczenia na poczet opłaty sądowej uiszczonej przez niego opłaty w EPU. W konsekwencji, do nowego pozwu będzie zobowiązany dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 1.875 zł.
W EPU nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych.
Źródła:
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 755 z późn. zm.)
Comments